Tarczyca to hormon wydzielania wewnętrznego. Położona jest na szyi, a produkowane przez nią hormony- trójjodotyronina T3 i tyroksyna T4 – wykazują bardzo wielokierunkowe działanie. Hormony tarczycy są potrzebne do prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego,
wzrostu kości i prawidłowego przebiegu dojrzewania płciowego. Dodatkowo stymulują termogenezę i regulację metabolizmu.

Choroby tarczycy-występowanie

Choroby tarczycy występują bardzo często. Według danych National Institute of Health and Food w Stanach Zjednoczonych częstość nadczynności tarczycy w populacji ogólnej wynosi około 1,2%, w tym 0,7% to nadczynność subkliniczna. Klinicznie jawna niedoczynność tarczycy
występuje, według różnych badań, w 0,1-2% populacji, natomiast subkliniczną niedoczynność tarczycy można stwierdzić u nawet 15% kobiet w starszym wieku. W Polsce liczby te są podobne. Szacuje się, że nawet około 1 000 000 osób w naszym kraju jest chorych na tarczycę. Dzieci chorują ponad 10 razy rzadziej niż dorośli, a największa zachorowalność występuje w populacji osób starszych. Trafne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia jest czasem bardzo trudne, ponieważ zaburzenia czynności tarczycy charakteryzują się dużą zmiennością objawów i często powolną dynamiką ich narastania. W procesie diagnostycznym należy zwrócić uwagę na następujące sytuacje kliniczne: powiększenie tarczycy, wcześniejsze zaburzenia funkcji tarczycy, zabiegi operacyjne lub radioterapia obejmująca swoim zakresem gruczoł tarczowy, cukrzycę, bielactwo, niedokrwistość złośliwą, przedwczesne siwienie włosów, stosowanie leków i preparatów zawierających lit lub jod.

Niedoczynność tarczycy

Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto. Literatura podaje, iż częstość występowania Hashimoto może wynosić od 0,3 do 1,5/1000 rocznie. Szacuje się, że jawna niedoczynność gruczołu tarczowego będąca następstwem choroby Hashimoto dotyczy około 0,1-2% populacji, natomiast postać subkliniczna odnosi się nawet do 10-15% pacjentów. Objawami niedoczynności tarczycy są osłabienie, senność, zaburzenia pamięci, przyrost masy ciała i zaparcia, stałe uczucie chłodu, sucha i zimna skóra, łamliwe włosy, zaburzenia miesiączkowania u kobiet, a u mężczyzn osłabione libido i zaburzenia wzwodu. W celu poprawy stanu zdrowia pacjentów z Hashimoto zaleca się farmakoterapię, wyeliminowanie czynników wyzwalających, np. Stresu, zmianę stylu życia poprzez wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej oraz stosowanie odpowiedniego żywienia. Analiza przeprowadzona przez Sadowską i Stawską w 2015 roku wskazała na występowanie nadwagi i otyłości u prawie połowy kobiet z niedoczynnością tarczycy. Podobne wyniki uzyskano w badaniach Omeljaniuk i wsp. W 2011, przeprowadzonych wśród kobiet z chorobą Hashimoto. U osób z Hashimoto nie należy
ograniczać ilości dostarczanych kalorii w sposób drastyczny, ponieważ może to prowadzić do jeszcze większego upośledzenia organizmu, co będzie sprzyjało gromadzeniu się tkanki tłuszczowej. Niedoczynność tarczycy wymienia się jednak na pierwszym miejscu wśród endokrynologicznych przyczyn otyłości, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. U osób z nadmierna masą ciała zaleca się zatem dodatkową aktywność fizyczną, a nie zmniejszenie poboru energii. Nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy to zespół objawów klinicznych, który obejmuje liczne zaburzenia, będące wynikiem nadmiernego pobudzenia wrażliwych komórek przez zwiększoną ilość krążących we krwi hormonów tarczycy: T3 i T4. Objawami nadczynności tarczycy jest drażliwość, nadaktywność ruchowa, bezsenność, biegunka, utrata masy ciała pomimo zwiększonego apetytu, ciepła i wilgotna skóra, kołotania serca. U kobiet mogą występować zaburzenia miesiączkowania, a u mężczyzn obniżenie libido i zaburzenia wzwodu. Wyniki badań wskazują również na nasilenie przemian oksydacyjnych wywołanych działaniem wysokich stężeń hormonów tarczycy, któremu nie towarzyszy odpowiedź systemu antyoksydacyjnego organizmu.

Choroby tarczycy a sport

Nie ma żadnych przeciwwskazań do uprawiania aktywności fizycznej przy chorobach tarczycy. Sport jest jednym z fundamentów zdrowego stylu życia i przy problemach z tarczycą może okazać się bardzo pomocny. Warto zwrócić uwagę na ćwiczenia o umiarkowanej intensywności szczególnie sporty aerobowe, ogólnowzmacniające, np. szybki marsz, jogging, bieganie pływanie, jazda na rowerze, aerobik, joga. Badania wykazują, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza stężenie TSH w surowicy krwi, obniża także poziom stresu antyoksydacyjnego co może mieć znaczenie czy nadczynności tarczycy. Przy niedoczynności, która bardzo mocno koreluje z
otyłością sport stanowi fundament, który może okazać się pomocny przy powrocie do odpowiedniej masy ciała, zmniejsza również napięcia nerwowe i stany depresyjne, a więc eliminuje czynniki wyzwalające.

Choroby tarczycy i aktywność fizyczna – podsumowanie

Choroby tarczycy występują bardzo często. Charakteryzują się dużą zmiennością objawów i dynamiką ich występowania, dlatego zaburzenia w funkcjonowaniu tego gruczołu są trudne do rozpoznania. Warto jednak zwrócić uwagę na fundamenty zdrowego stylu życia, do których
należą odpowiednio zbilansowana dieta, aktywność fizyczna i jakościowy sen. Wszystkie te czynniki zmniejszają ryzyko wystąpienia zaburzeń funkcjonowania tarczycy, a także działają prozdrowotnie na inne narządy naszego organizmu. W najnowszych rekomendacjach WHO zaleca
aktywność fizyczną od 150 do 300 minut tygodniowo. Regularny ruch niesie za sobą wiele pozytywnych aspektów i zalecany jest nie tylko przy konkretnych jednostkach chorobowych. Regularne uprawianie sportu pomaga nam w zachowaniu odpowiedniej masy ciała, obniża stres
oksydacyjny, zmniejsza napięcie nerwowe i stany depresyjne, zwiększa odporność, poprawia jakość snu i ogólne samopoczucie.

Artykuł eksperta
Katarzyna Nowosad

Źródło

1. Budlewski T., Franek E. Diagnostyka obrazowa chorób tarczycy. Choroby Serca i Naczyń,
   2009, 6, 1, 37-41.
2. Kostiukow A., Rosołek M., Romanowski M., Ignaszak E., Samborski W. Dieta jako istotny
   czynnik wspomagający leczenie choroby Hashimoto. Medyczne aspekty kosmetologii i
   dietetyki, Lublin, 2018
3. Krekora-Wollny K. Niedoczynność tarczycy a otyłość. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2010,
   1, 1, 63-65.
4. Garces-Arteaga A, Nieto-Garcia N, Suarez-Sanchez F, Triana-Reina HR, Ramírez-Vélez R.
   Influence of a medium-impact exercise program on health-related quality of life and
   cardiorespiratory fitness in females with subclinical hypothyroidism: an open-label pilot study.
   J Thyroid Res. 2013;2013:592801.
5. Xiang GD, Pu J, Sun H, Zhao L, Yue L, Hou J. Regular aerobic exercise training improves
   endothelium-dependent arterial dilation in patients with subclinical hypothyroidism. Eur J
   Endocrinol. 2009 Nov;161(5):755-61.
6. Bansal A, Kaushik A, Singh C M, Sharma V, Singh H. The effect of regular physical exercise on
   the thyroid function of treated hypothyroid patients: An interventional study at a tertiary care
   center in Bastar region of India . Arch Med Health Sci 2015;3:244-6.
7. Lampka M., Junik R., Nowicka A., Kopczyńska E., Tyrakowski T., Odrowąż-Sypniewska G.
   Wskaźniki stresu oksydacyjnego w przebiegu nadczynności tarczycy. Endokrynologia Polska,
   2006, 57, 3.
8. Łącka K., Czyżyk A. Leczenie nadczynności tarczycy. Farmacja Współczesna, 2008,1: 69-78.
   
   

Polecamy również: