Hashimoto (przewlekłe zapalenie tarczycy) jest najczęściej występującą chorobą autoimmunologiczną gruczołu tarczowego, w której dochodzi do pobudzenia układu odpornościowego i uszkodzenia tego narządu przez specyficzne przeciwciała. Choć podstawą leczenia Hashimoto jest farmakoterapia polegająca na przyjmowaniu lewotyroksyny, to równie istotną rolę w przebiegu choroby odgrywa dieta. Wśród zaleceń żywieniowych dla osób chorujących na zapalenie tarczycy można znaleźć sugestie dotyczące unikania produktów zawierających gluten oraz laktozę. Czy rzeczywiście Hashimoto jest powodem, dla którego należy je wyeliminować?
Hashimoto a gluten
Wspólnym elementem łączącym celiakię (nietolerancję glutenu) z Hashimoto jest podłoże autoimmunologiczne obu schorzeń. Z tej przyczyny dość często występują one razem. Jeżeli badania diagnostyczne wskazują na nietolerancję glutenu przy jednoczesnym współistnieniu choroby Hashimoto, wówczas wskazane jest bezwzględne wprowadzenie diety bezglutenowej. Podobnie postępuje się w przypadku alergii i nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten.
Wciąż jednak brakuje wystarczających dowodów, jakoby eliminacja glutenu przynosiła poprawę wśród osób chorujących na Hashimoto bez stwierdzonej celiakii, dlatego nie ma podstaw, by wykluczyć produkty zawierające gluten z codziennej diety. Co więcej, nieprawidłowo zbilansowana dieta bezglutenowa stwarza ryzyko niedoborów pokarmowych, co z kolei predysponuje do wystąpienia licznych chorób, w tym sercowo-naczyniowych. Oprócz tego, aby poprawić walory smakowe, do produkcji bezglutenowych odpowiedników używa się niemałych ilości cukru i tłuszczu. To zaś może powodować nadmierne spożycie energii, a w konsekwencji – nadwagę i otyłość.
Ostatecznie osobom chorującym na Hashimoto rekomenduje się wykonanie odpowiednich badań w kierunku nietolerancji i nadwrażliwości na gluten ze względu na przynależność do grupy ryzyka. Niemniej jednak bezpodstawna eliminacja glutenu nie ma uzasadnienia
w świetle dostępnych badań naukowych.
Hashimoto a laktoza
Często zdarza się, że osoby chorujące na Hashimoto jednocześnie cierpią na nietolerancję laktozy (cukru mlecznego) zawartej w produktach mlecznych, co znacznie utrudnia skuteczne leczenie choroby. Zaobserwowano bowiem, że osoby te wymagają zwiększenia dawki lewotyroksyny o 30% w celu normalizacji poziomu hormonów tarczycy.
Podobnie jak w przypadku nietolerancji glutenu, podstawą do zastosowania diety eliminacyjnej jest nietolerancja laktozy stwierdzona na podstawie wykonanych badań diagnostycznych. Nie udowodniono jednak negatywnego wpływu spożywania cukru mlecznego na pracę tarczycy wśród osób bez zaburzeń w trawieniu laktozy. Warto pamiętać, że nabiał jest jednym z najlepszych źródeł wapnia, którego niedobór zwiększa ryzyko osteoporozy. Z tego względu dieta bezlaktozowa nie powinna być stosowana rutynowo przez wszystkie osoby chorujące na Hashimoto.
Artykuł eksperta:
Wiktoria Korytek
Źródła:
Asik M., Gunes F., Binnetoglu E., Eroglu M., Bozkurt N. i wsp.: Decrease in TSH levels after lactose restriction in Hashimoto’s thyroiditis patients with lactose intolerance. Endocrine. 2014; 46(2): 279-84. doi: 10.1007/s12020-013-0065-1.
Cellini M., Santaguida M.G., Gatto I., Virili C., Del Duca S.C., i wsp.: Systematic appraisal of lactose intolerance as cause of increased need for oral thyroxine. J Clin Endocrinol Metab 2014; 99(8): E1454-8. doi: 10.1210/jc.2014-1217.
Deng Y., Misselwitz B., Dai N., Fox M.: Lactose Intolerance in Adults: Biological Mechanism and Dietary Management. Nutrients. 2015; 7(9):8020-8035. doi:10.3390/nu7095380
Ihnatowicz P., Drywień M., Wątor P., Wojsiat J.: The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto’s thyroiditis. Annals of Agricultural and Environmental Medicine 2020; 27(2): 184-193.
Liontris M. I., Mazokopakis E. E.: A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigantion. Hell J Nucl Med 2017; 20(1): 51-56.
Ratajczak A. E., Moszak M., Grzymisławski M.: Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2017; 7(4): 305-3011.
Szostak-Węgierek D., Bednarczuk T., Respondek W. i wsp.: Zasadność stosowania diety bezglutenowej w chorobie Hashimoto: stanowisko Grupy Ekspertów Sekcji Dietetyki Medycznej Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu (POLSPEN). Postępy Żywienia Klinicznego 2018; 2(47): 14, 33-47.
Polecamy także:
