Czas czytania: 4 min

L-glutamina – to jeden z 22 aminokwasów, zaliczany do aminokwasów egzogennych (czyli tych, które nasz organizm jest w stanie wytworzyć samodzielnie.

Glutamina należy do grupy aminokwasów występujących w naszym organizmie w największej ilości, stanowi około 50-60% całej puli wolnych aminokwasów. Stężenie glutaminy w tkance mięśniowej (będącej głównym producentem tego aminokwasu), wynosi około 20-30 mM, w komórkach mózgu waha się w granicach 6-11 mM, natomiast w osoczu wynosi 0,5-0,8 mM. 

Uważa się, że średnio 60% glutaminy produkowane jest przez nasz organizm, natomiast pozostałe 40%  dostarczane z pożywieniem. Glutaminę możemy znaleźć w produktach wysokobiałkowych, takich jak mięso (wołowina, drób, wieprzowina, dziczyzna), jaja, mleko i jego przetwory.
Poza tym występuje w produktach roślinnych, np. w tofu, ryżu, kukurydzy, brokułach, szparagach.

Glutamina jest głównym budulcem białek i świetnym antykatabolikiem – wspiera procesy budowania mięśni. Wspomaga pracę układu pokarmowego i jest pomocna w leczeniu nieszczelnego jelita.
Występuje ona w dużych ilościach w mózgu – usprawniając jego pracę, a także wpływając na poprawę koncentracji oraz pamięci.

Rola w organizmie

Glutamina jest wykorzystywana przez nasze tkanki i narządy. Funkcje, które pełni w organizmie to m.in.:

• bierze udział w syntezie mocznika, glukozy, glutationu i samych aminokwasów,
• wpływa na prawidłową pracę układu GALT (Gut Associated Lymphoid Tissue), wspomaga zachowanie integralności błony śluzowej jelita cienkiego, zapobiega atrofii kosmków jelitowych,
• pełni istotną rolę w zachowaniu poprawnego działania ośrodkowego układu nerwowego. Bierze udział m.in. w przemianach energetycznych oraz syntezie neuroprzekaźników aminokwasowych,
• pełni istotną funkcję w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego 
• jest głównym substratem wytwarzania amoniaku w nerkach oraz wychwytuje protony w moczu – pomaga w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej,
• bierze udział w syntezie puryn i pirymidyn potrzebnych do powstania kwasów nukleinowych. 

Glutamina, a układ odpornościowy

Jedną z najważniejszych funkcji glutaminy jest jej rola w układzie odpornościowym. Jest ona głównym źródłem „paliwa” dla komórek odpornościowych – w tym białych krwinek i niektórych komórek jelitowych. Mimo, iż nasz organizm wytwarza glutaminę sam, to jej poziom może się radykalnie obniżyć w wyniku np. choroby, operacji lub po oparzeniach.

Jeśli zapotrzebowanie organizmu na glutaminę jest większe niż jego zdolność do jej produkcji, to nasze ciało może rozkładać zapasy białka w mięśniach (katabolizm), w celu uwolnienia większej ilości tego aminokwasu. Ponadto działanie układu odpornościowego może zostać upośledzone, gdy dostępne są niewystarczające ilości glutaminy.

Tym samym po przebytych poważnych urazach i chorobach, zaleca się diety wysokobiałkowe, diety o wysokiej zawartości glutaminy, czy suplementy glutaminowe.

Badania wykazały również, że suplementy glutaminy mogą poprawiać ogólny stan zdrowia, minimalizować infekcje i skracać czas rekonwalescencji np. po operacji.

Glutamina, a jelita

Pierwsze przesłanki o korzystnym wpływie glutaminy na jelita pojawiły się już kilkanaście lat temu.

Uważa się, że glutamina może mieć bardzo pozytywny wpływ na wspomaganie leczenia chorób zapalnych jelit. Działanie to wiąże się z wyraźnym wpływem troficznym na tkanki jelita cienkiego.
Glutamina jest także doskonałą substancją energetyczną dla komórek jelita cienkiego i grubego.

Prowadzono wiele badań pod kątem wpływu glutaminy na jelita / leczenie chorób jelitowych.
Jedno z nich wykazało, że u osób z IBS – z nadmierną przepuszczalnością jelitową po infekcji, doustna suplementacja glutaminą znacznie i bezpiecznie zmniejszyła wszystkie główne dolegliwości związane z IBS. Badani byli tu podzieleni na przyjmujących glutaminę oraz placebo. Różnice procentowe pomiędzy grupą aminokwasu, a placebo były dosyć spore.

Liczne publikacje naukowe wyraźnie pokazują i potwierdzają pozytywne działanie glutaminy na jelita. Należy zaznaczyć, że większość badań i działań opiera się na badaniach obserwacyjnych – co oczywiście nie zaprzecza ich dużej zasadności.

Zdarza się również, że badania kliniczne nie potwierdzają pozytywnego działania glutaminy na jelita, pomimo iż badania in vivo i na modelu zwierzęcym wykazały korzystne efekty. Tym bardziej potrzeba kolejnych badań na szerszą skalę -na ludziach, by dokładnie potwierdzić pewne tezy i badania obserwacyjne.

Glutamina w żywności

Glutamina wystękuje naturalnie w różnych produktach spożywczych. Podaje się, że standardowa dieta zawiera od 3 do 6 gramów glutaminy dziennie. Jest to oczywiście tylko przyjęte założenie i może różnić się w zależności od sposobów żywienia.

Największe ilości tego aminokwasu znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego – z racji ich wysokiej zawartość białka. Są też jednak pokarmy roślinne, które mają tego białka równie dużo.

Poniżej przedstawiono udziały procentowe białka złożonego z L-glutaminy w każdym pokarmie:

• Jajka: 4,4% (0,6g glutaminy na 100g jaj)
• Wołowina: 4,8% (1,2g glutaminy na 100g wołowiny)
• Odtłuszczone mleko: 8,1% (0,3g glutaminy na 100g mleka)
• Tofu: 9,1% (0,6g glutaminy na 100g tofu)
• Ryż biały: 11,1% (0,3g glutaminy na 100g ryżu)
• Kukurydza: 16,2% (0,4g glutaminy na 100g kukurydzy)

Chociaż niektóre źródła roślinne – takie jak biały ryż i kukurydza – mają duży procent białka składającego się z samej glutaminy, to ich ogólna zawartość białka jest bardzo znikoma.

Tym samym mięso i inne produkty zwierzęce są najprostszymi sposobami na dostarczenie organizmowi dużych ilości białka oraz glutaminy.

Ponieważ glutamina jest niezbędną częścią białek, praktycznie każda żywność będzie zawierać glutaminę.

Skupienie się na zwiększeniu ilości białka w diecie jest łatwym sposobem na potencjalne zwiększenie ilości spożywanej glutaminy.

Glutamina na piątkę! – czyli 5 głównych zalet

1. Poprawia pracę układu odpornościowego – konkretnie glutation  – najsilniejszy przeciwutleniacz, którego niezbędnym składnikiem w procesie jego wytwarzania jest właśnie L-glutamina.
   Wysoki poziom glutationu w organizmie człowieka ma istotny wpływ na zmniejszenie prawdopodobieństwa wszelakich infekcji.
2. Poprawia wydolność przy ćwiczeniach wytrzymałościowych. L-glutamina spełnia ważną rolę w metabolizmie azotu i pomaga usuwać z organizmu amoniak, który powstaje na drodze przemian białkowych, przez co korzystnie wpływa na organizm sportowców.
   W sportach wysiłkowych – dzięki glutaminie – dochodzi do usuwania szkodliwych produktów przemian metabolicznych.
3. Wspomaga gojenie ran – używana jest ona do syntezy protein w tkance łącznej. Wysoki poziom l-glutaminy wspiera ten proces, przez co uzyskać możemy szybszy efekt gojących się ran.
4. Stabilizuje poziom cukru we krwi, a także zmniejsza łaknienie na słodkie.
   Fakt ten wynika z tego, że glutamina ma wpływ na zmniejszanie działania insuliny- w chwili, kiedy cukier we krwi spada (zapobiega dalszemu spadkowi).
   Kolejny czynnik, to stymulacja uwalniania glikogenu, co ma bezpośrednie przełożenie na powrót poziomu cukru we krwi do stanu wyjściowego. 
5. Poza opisanym wyżej wpływie na jelita, wspomaga także leczenie wrzodów żołądka – zapobiegając jednocześnie powstawaniu nowych uszkodzeń.

Polecamy także: