Tegoroczne lato opiewa w naprawdę wysokie temperatury, często bywa duszno, wielu ludzi nie ma apetytu i pocimy się dużo bardzo nawet nic nie robiąc. Jest to też sprzyjająca sytuacja do znacznej utraty wody. Podczas upałów czujemy pragnienie, więc – teoretycznie – pijemy więcej i częściej. Nie jest to jednak reguła i bardzo często dochodzi do odwodnienia.
Czy odwodnienie organizmu jest niebezpieczne?
Najlepszą odpowiedzią na to pytanie będzie fakt, że dorosły człowiek może przeżyć bez jedzenia ponad miesiąc, ale bez wody (zależnie od tempa jej utraty) czas ten skraca się do maksymalnie kilku dni. Woda – zaraz po tlenie, to warunek naszego życia. Jest też głównym składnik naszej masy ciała, a jej ilość w organizmie waha się w granicach 45–75% naszej wagi (co zależy od płci, budowy ciała oraz wieku). Całkowita ilość wody w organizmie zmniejsza się wraz z upływem lat o ok. 15%, co = ok. 6 litrom w okresie od 20. do 80. roku życia.Osoby starsze odczuwają zdecydowanie mniejsze pragnienie, niż osoby młodsze, co też powoduje, że piją mniej i rzadziej. W wyniku procesu starzenia, nerki zmniejszają swoją zdolność do zagęszczania moczu i zatrzymywania wody – w przypadku, kiedy brakuje regularnego dostarczania płynów do organizmu.
Odwodnienie to stan, w którym zawartość wody oraz elektrolitów w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Odwodnienie zagraża zdrowiu, a nawet życiu człowieka. Objawy bywają różne, dlatego warto znać normy spożywania wody i ich przestrzegać, aby nie narażać organizmu na destrukcję.
Najczęstsze przyczyny odwodnienia
Bardzo często odwodnienie występuje z najbardziej logicznego powodu, kiedy po prostu nie pijemy wystarczająco dużej ilości płynów. Istnieją jednak inne potencjalne przyczyny odwodnienia i są to:
– biegunka oraz wymioty – pojawiające się w wyniku zatrucia, czy też chorób układu pokarmowego degradują wręcz gospodarkę wodną naszego organizmu. Mogą spowodować znaczną utratę wody, a wraz z nią elektrolitów i to w bardzo krótkim czasie,
– wysoka gorączka – ogólnie rzecz biorąc, im wyższa jest gorączka – tym bardziej możemy być odwodnieni. Problem potęguje jeszcze bardziej, jeśli gorączka występuje razem z biegunką i wymiotami,
– nadmierne pocenie się – tracisz wodę, kiedy się pocisz- chociażby podczas wysiłku treningowego – co jest oczywiście zupełnie normlane. Pamiętać należy, że podczas gdy trwają nasze ćwiczenia, musimy w ich trakcie uzupełniać płyny. Butelka wody podczas treningu, to jeden z niezbędników.
Także gorąca i wilgotna pogoda potęguje pocenia się i znaczną utratę płynów,
– zwiększone oddawanie moczu – może to być spowodowane niezdiagnozowaną lub niekontrolowaną cukrzycą. Niektóre leki (zwłaszcza diuretyczne), ale także np. leki na nadciśnienie, również mogą prowadzić do odwodnienia, bowiem powodują częstsze oddawanie moczu.
Objawy odwodnienia
Objawy odwodnienia różnią się w zależności od tego, czy stan jest łagodny czy ciężki. Mogą zacząć się pojawiać, jeszcze zanim nastąpi całkowite odwodnienie.
Objawy łagodnego/ umiarkowanego odwodnienia obejmują: ogólne uczucie zmęczenia,
suchość w ustach, zwiększone pragnienie, zmniejszone oddawanie moczu, zmniejszone wydzielanie łez, sucha skóra, zaparcia, zawroty głowy, ból głowy. Bardzo często zdarza się, że mamy złudne poczucie głodu, a tak naprawdę nasz organizm potrzebuje właśnie nawodnienia.
W przypadku poważniejszego odwodnienia organizmu, oprócz powyższych objawów może pojawić się: nadmierne pragnienie, brak produkcji potu, niskie ciśnienie krwi, przyśpieszone tętno, przyśpieszony oddech, podkrążone oczy, pomarszczona skóra, ciemny mocz.
Odwodnienie, a zdrowie
Woda to około 80% masy ciała dziecka i około 60% masy osoby dorosłej. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że mózg człowieka składa się właśnie w 80% z wody, a woda w mięśniach, to 75%. We krwi jest jej aż około 98% ,z kolei w kościach 22%. Dlatego też woda jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania człowieka.
Odwodnienie może prowadzić zatem do poważnych powikłań, w tym:
– udaru cieplnego – jeśli nie pijesz wystarczającej ilości płynów podczas energicznych ćwiczeń i intensywnego pocenia się, wykonywanych na dworze, przy wysokiej temperaturze, może dojść do udaru cieplnego. Stan ten może zagrażać naszemu życiu i zdrowiu,
– problemy z moczem i nerkami – długotrwałe lub powtarzające się napady odwodnienia mogą powodować infekcje dróg moczowych, kamienie nerkowe, a nawet niewydolność nerek,
– drgawki – elektrolity, takie jak potas i sód pomagają przenosić sygnały elektryczne z komórki do komórki. Jeżeli poziom elektrolitów jest nieprawidłowy, normalne komunikaty elektryczne mogą zostać zmieszane, co może prowadzić do mimowolnych skurczów mięśni, a czasem do utraty przytomności,
– wstrząs spowodowany obniżoną objętością krwi (wstrząs hipowolemiczny) – jest to jedno z najpoważniejszych, a czasem zagrażających życiu, powikłań odwodnienia. Występuje, gdy mała objętość krwi powoduje spadek ciśnienia krwi i spadek ilości tlenu w organizmie.
Ile wody należy pić?
Z informacji na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej wynika, że minimum płynów dziennie to:
- dla mężczyzn – 2,5 litra wody, czyli 10 szklanek dziennie,
- dla kobiet – 2 litry wody, czyli 8 szklanek dziennie.
Według zaleceń Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa i Żywności nastolatkowie w wieku 14–19 lat i dorośli powinni spożywać dziennie ok. 30 ml płynów na każdy kilogram ciała. Zapotrzebowanie wzrasta jednak wraz ze wzrostem temperatury.
Latem, szczególnie w czasie upałów, zaleca się zwiększenie ilości spożywanych płynów – o 250 ml na każdy stopień powyżej 37 stopni Celsjusza. W upalne dni należy uzupełniać nie tylko samą wodę, ale także sole mineralne (głównie sód i potas zawarty chociażby w wodach wysoko mineralizowanych).
Ich niedobór również bywa szkodliwy dla organizmu. Możemy zatem wspomagać się bardziej, stosując odpowiednią suplementację i np. dodawać do wody elektrolity. Dzięki temu istnieje duża szansa, że odwodnienie organizmu nie nastąpi, a ponadto nie zostanie on pozbawiony niezbędnych mikroelementów.
Właściwa ilość przyjmowanych płynów zależy od wagi, wieku, występujących chorób, trybu/ aktywności życia i temperatury otoczenia. Ważne zatem, by obserwować niepokojące objawy i wiedzieć, kiedy zbliżamy się do niebezpiecznej granicy odwodnienia. A najlepiej w ogóle do niej nie dopuszczać!
Polecamy także:
