Serotonina jest jednym z najważniejszych neuroprzekaźników w mózgu odpowiedzialnym za np. kontrolę nastroju i samopoczucia, humor, czy procesy zasypiania, a także ma wpływ na potrzeby seksualne i apetyt.
Czym jest i na co wpływa?
Serotonina – potocznie nazywana „hormonem szczęścia” -wydzielana w podwzgórzu, jest odpowiedzialna za przekazywanie informacji pomiędzy komórkami mózgowymi. Serotonina powstaje w wyniku rozpadu tryptofanu.
Tryptofan to aminokwas egzogenny, czyli taki który możemy dostarczyć jedynie w formie pożywienia. Głównym źródłem serotoniny są płytki krwi, błona śluzowa jelita oraz OUN (środkowy układ nerwowy).
Serotonina wpływa na takie procesy jak zasypianie, samopoczucie czy potrzeby seksualne i apetyt. Hormon ten powoduje, że mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i naczyń krwionośnych kurczą się, ale wpływa też pozytywnie na hamowania wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Właściwe stężenie serotoniny dobrze wpływa na motorykę przewodu pokarmowego – nasila perystaltykę jelita cienkiego oraz zmniejsza wydzielania kwasu solnego w żołądku. Serotonina potrzebna jest również w procesie krzepnięcia krwi, który reguluje.
Niski poziom serotoniny może powodować zaburzenia niektórych procesów w organizmie – jak chociażby zły nastrój i rozdrażnienie.
Oprócz tego dowiedziono, że serotonina odgrywa również bardzo ważną rolę w utrzymywaniu równowagi pomiędzy temperaturą ciała, a oddechem. Potwierdzono, że neurony układu serotoninergicznego, wpływają na prawidłowy rozwój ośrodków kontrolujących właśnie te procesy fizjologiczne w okresie prenatalnym. Tym samym, kiedy dojdzie już do zaburzeń pracy gospodarki serotoninergicznej, to w konsekwencji mogą wyniknąć problemy z termoregulacją ciała oraz oddechem.
Jak potwierdzają badania, serotonina jest w stanie aktywować przez błonową lipoproteinę LRP5 (LDL receptor-related protein 5), która z kolei bierze udział w procesach proliferacji, różnicowania, adhezji oraz migracji osteoblastów. Neuroprzekaźnik ten generuje również transdukcję sygnału szeregu białkowego, a prawidłowe funkcjonowanie tegoż białka jest podstawą profilaktyki osteoporozy.
Z kolei jej nadmierne wydzielanie – z krwi do moczu – może występować podczas nasilonych biegunek oraz napadów zaczerwienienia skóry twarzy.
Poza tym, występujący nadmiar serotoniny – wynikający z długotrwałego przyjmowania SSRI – prowadzi do redukcji masy kości, ich większej porowatości, a w konsekwencji zwiększonego ryzyka złamań.
Niedobory
Główną przyczyną niedoborów serotoniny w organizmie, jest nieodpowiednia – źle zbilansowana dieta. Duży deficyt serotoninowy prowadzić może do poważnych zaburzeń – takich jak depresja i bezsenność. Pacjenci mają obniżony nastrój, który prowadzi do smutku, objadania się (szczególnie słodyczami), braku apetytu, a nawet napadów agresji. Podejrzewa się również związek niedoboru serotoniny z występowaniem zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej, występującej u niemowląt. Faktem jest, że dysfunkcja układu serotonicznego jest przyczyną powstawania wielu patologii zdrowotnych, które z kolei są podstawą chorób psychicznych, m.in. schizofrenii, czy stanów lękowych.
W leczeniu depresji wywołanej zaburzeniami wydzielania serotoniny stosuje się leki z grupy inhibitorów MAO oraz z grupy SSRI, których działanie polega głównie na blokowaniu wychwytu zwrotnego serotoniny. Leki stosuje się ściśle z przepisu lekarza psychiatry i pod jego stałą opieką.
Nadmiar
Jak wiemy, nie tylko niedobory – ale i nadmiar – czegokolwiek w naszym organizmie, wywołuje reakcje niepożądane.
Do objawów nadmiaru serotoniny zalicza się takie dolegliwości jak np.: ból głowy, nudności, rozszerzenie źrenic, dreszcze, biegunka, wzmożona ciepłota ciała, wzrost ciśnienia, czy drgawki.
Należy także wspomnieć o tym, że jeśli chodzi o nadmiar serotoniny w organizmie to może mieć on związek z tzw. zespołem serotoninowym – czyli zaburzeniem, które może wynikać z m.in. zażywania jednocześnie różnych leków wpływających na poziomy serotoniny w organizmie.
Oprócz tego z nadmiarem serotoniny mogą mieć też związek guzy – zwane rakowiakami – które produkują ów aminokwas. Do najczęstszych umiejscowień rakowiaków, wymienia się głównie: jelito cienkie, wyrostek robaczkowy, oskrzela oraz okrężnice.
Zwiększanie poziomu serotoniny
Poziom serotoniny możemy zwiększyć poprzez zwiększenie poziomu tryptofanu. Tylko co to dokładnie znaczy?
Poniżej wymienione zostaną praktyczne rady, które każdy z nas może wykorzystać, a dzięki którym ilość serotoniny w organizmie będzie wyższa.
– więcej czasu na relaks i dbałość o higienę snu,
– zaleca się uprawiać jakąś aktywność fizyczną – poświęć jej chociaż minimum 30 minut dziennie,
– mało ma to wspólnego z pełnowartościową dietą, ale nie da się ukryć, że czekolada sprawia, iż w naszym organizmie zwiększa się ilość serotoniny, tym samym dobre jest zjedzenie chociaż kawałka (bez objadania się!, aby nie narazić się na dodatkowe kalorie i kilogramy, a w konsekwencji złe samopoczucie z powodu wyższej wagi!)
– w diecie warto uwzględnić produkty, które zawierają duże ilości witaminy B, np. brązowy ryż, brokuły, orzechy, kasze, a także dużo ryb (zwłaszcza halibut), jajka, awokado i banany (w których znajduje się duża ilość tryptofanu).
– czułość i bliskość, czyli całowanie, przytulanie i seks, mogą zwiększać poziom serotoniny nawet o 200%!
– ekspozycja na słońce najczęściej jak to możliwe, bowiem naturalne światło jest w tym przypadku bardzo pomocne, a sama fototerapia często wykorzystywana jest walce z depresją sezonową.
Suplementacja
Obecnie na rynku znajduje się dużo preparatów zwiększających poziom serotoniny w organizmie. Warto jednak pomyśleć, czy tego rodzaju środki są konieczne? Oczywiście jest to łatwe „rozwiązanie” problemu, ale tak naprawdę złudne. Na początku lepiej jest poprawić poziom serotoniny zmianą stylu życia i żywienia, a nie iść na skróty.
Poza tym pamiętajmy, że żadna tabletka nie zastąpi nam PODSTAW. Czy to w kwestii serotoniny, czy w każdej innej.
Jeśli jednak zdecydujemy się na suplementacje, albo nawet środki psychoaktywne, to wszystko musi zostać zalecone przez specjalistę.
Zastosowanie serotoniny w medycynie
Serotonina wpływa na nasz organizm na wiele sposobów, dlatego też jej stężenie w organizmie jest wykorzystywane w leczeniu wielu różnych schorzeń. Oprócz wspomnianych wcześniej leków z grupy inhibitorów MAO oraz z grupy SSRI, które stosuje się w leczeniu depresji, istnieją również inne środki wpływające na nasz układ serotoninergiczny. Są nimi np. środki przeciwwymiotne, które działają poprzez blokowanie receptorów serotoninowych.
Oprócz nich stosowane są również preparaty z grupy tryptanów, w przypadku osób cierpiących na migreny. Leki te są w stanie łagodzić ten specyficzny rodzaj bólu głowy dzięki wpływaniu na poziomy serotoniny oraz poprzez zachodzące obkurczenie naczyń krwionośnych w ośrodkowym układzie nerwowym.
Polecamy także:
