Polifenole, to związki organiczne z grupy fenoli, czyli alkoholi, które posiadają grupę hydroksylową połączoną z pierścieniem aromatycznym. Nazwa związków polifenolowych wskazuje, że takie grupy hydroksylowe muszą być przynajmniej dwie. Związki te występują naturalnie i bardzo licznie w roślinach. Dzięki swojej budowie chemicznej wykazują działanie przeciwutleniające i niszczące wolne rodniki. Poprzez zróżnicowaną budowę chemiczną, polifenole dzielimy zasadniczo na trzy grupy.
Polifenole są także ważnymi elementami diety. Związki te zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego i powstawania nowotworów. Większość z nich wykazuje silne działanie przeciwutleniające oraz niszczące wolne rodniki, co ma znaczenie w procesach oczyszczania i regeneracji organizmu.
________________________________
Polifenole – flawonoidy (bioflawonoidy)
Flawonoidy, znane również jako bioflawonoidy, tworzą bardzo rozległą grupę związków chemicznych pochodzenia naturalnego. Jak większość polifenoli występują głównie w owocach i innych roślinach. Flawonoidy odgrywają wiele różnych ról: chronią przed szkodliwymi insektami i grzybami oraz są barwnikami (odpowiadają za barwy tkanek roślinnych), jak i antyoksydantami.
Najważniejsze z nich to:
- antocyjanidyny – pełnią w organizmie funkcje ochronne i występują przede wszystkim w roślinach o zabarwieniu różowym/ fioletowym – jak granaty, czy borówki,
- izoflawony – regulują tło hormonalne i hamują wydzielanie sebum, występują m.in. w roślinach bobowatych i soi,
- flawonole – mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne, znajdziemy je m.in. w ciemnych winogronach, czerwonym winie, cebuli, orzechach włoskich,
- katechiny – wykazują działanie antybakteryjne, antyoksydacyjne, antywirusowe, zapobiegawcze nowotworom, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwzakrzepowe, występują w herbacie, kakao, owocach i warzywach (szczególnie w skórkach owoców),
- flawanony – obniżają poziom cholesterolu, działają przeciwmiażdżycowo, ochronnie na skórę, przeciwwrzodowo, relaksacyjne. Najwięcej flawonów występuje w cytrusach,
- bioflawonoidy – niosą wiele korzyści dla zdrowia. Wspomagają one funkcje układu immunologicznego , właściwości antyoksydacyjne, regulują poziom cholesterolu. Ponadto bioflawonoidy mają działanie moczopędne oraz uszczelniają naczynia krwionośne, zapobiegają powstawaniu żylaków oraz miażdżycy.
Znajdziemy je np. w czarnym bzie (z którego napar zalecany jest podczas przeziębień).
Polifenole – związki fenolowe
Związki fenolowe są najobszerniejszą grupą naturalnie występujących polifenoli .
Znajdziemy je przede wszystkim w liściach, nasionach, łodygach, owocach, korze, tkankach kwiatowych i innych łykowatych czy zdrewniałych częściach roślin. Mówi się o ich przeciwnowotworowych właściwościach, poprzez hamowanie aktywności enzymów biorących udział w procesie neowaskularyzacji (czyli procesie wytwarzania we własnych naczyniach krwionośnych zmiany nowotworowej, co zapobiega jej rozprzestrzenianiu się).
Związki fenolowe są bardzo ważne z punktu gospodarki hormonalnej kobiet. Powiązane są one bowiem z wydzielaniem estrogenów w kobiecych organizmach, zapobiegają infekcjom, mają działanie przeciwalergiczne. Polifenole – związki fenolowe charakteryzują się również działaniem żółciopędnym, przeciwwrzodowym oraz wspomagającym pracę wątroby.
Polifenole – kwasy fenolowe
Ostatnia grupa polifenoli to kwasy fenolowe, funkcjonujące również pod nazwą fenolokwasy lub kwasy fenylokarboksylowe.
Dzielimy je na:
- kwasy monohydroksybenzoesowe,
- kwasy dihydroksybenzoesowe (np. kwas protokatechowy obecny w ziarnach pszenicy oraz kwas gentyzynowy występujący w gorczycy),
- kwasy trihydroksybenzoesowe (kwas galusowy, kwas floroglucynowy).
Ta grupa polifenoli to przede wszystkim składniki tanin – związków chemicznych o szerokim zastosowaniu w medycynie.
Kwasy fenolowe występują w bardzo wielu gatunkach roślin. Ich znaczne ilości można znaleźć w suszonych owocach. Taniny znane są ze swoich właściwości przeciwzapalnych, właściwości ściągających, przeciwobrzękowych, a także hamujących krwawienie. Jak wszystkie polifenole mają również silne działanie antyoksydacyjne.
Podsumowując
Do najważniejszych pozytywnych oddziaływań polifenoli na organizm człowieka możemy zaliczyć działanie antyoksydacyjne oraz ich dobroczynny wpływ na układ sercowo-naczyniowy oraz układ immunologiczny. Związki polifenolowe uszczelniają naczynia krwionośne, chronią mięsień sercowy, a także obniżają ciśnienie. Wśród ich dobrodziejstw dla układu odpornościowego należy wymienić działanie: przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze.
Poza tym polifenole, a w szczególności flawonoidy, wykazują m.in. właściwości spazmolityczne (rozkurczowe), sedatywne (uspokajające) i przeciwbólowe. Posiadają zarówno właściwości diuretyczne (moczopędne), jak i antyhepatotoksyczne – indukują enzymy wątrobowe sprzyjające detoksykacji organizmu.
Które produkty są najlepszym źródłem polifenoli? Bogate w związki polifenolowe są zielona herbata, winogrona, jagody, oliwa z oliwek, orzechy, ziarna, kakao, yerba mate oraz niektóre warzywa (w szczególności strączkowe) i owoce. Gdzie znajduje się najwięcej polifenoli? Największe stężenie tych związków występuje zwykle w skórce owoców (np. jabłek). Ponieważ dobrze rozpuszczają się w alkoholu (podobne rozpuszcza się w podobnym), można je znaleźć również w piwie (chmiel) oraz winie (winogrona).
Polecamy także:
