Masowo zabierają Polakom zdrowie i życie. Boimy się ich, a bardzo często – mimo wzorowego trybu życia – i tak na nie chorujemy.
Nowotwory złośliwe, to druga – po chorobach układu krążenia – przyczyna zgonów wśród Polaków. Ponieważ lepiej jest zapobiegać, niż leczyć, to nie powinniśmy unikać profilaktyki badań.
Tak naprawdę, jedynie wczesne rozpoznanie i podjęcie natychmiastowego leczenia – zwiększają szansę na wygranie z chorobą.
W dzisiejszym artykule przedstawiamy najważniejsze badania, dzięki którym możemy wykryć nowotwór.
USG
USG – czyli badanie ultrasonograficzne, to jedno z najprostszych badań diagnostycznych (bezbolesne i bezpieczne). Dzięki niemu można zaobserwować wielkość i kształt takich narządów jak m.in. wątroba, trzustka, nerki, tarczyca, jądra czy jajniki. Badanie pozwala na określenie, czy struktura i przepływ krwi są prawidłowe oraz czy w obrębie narządu nie znajdują się guzy lub torbiele.
Oprócz klasycznego badania USG wykonywanego na powierzchni ciała, dostępne jest również dopochwowe USG – stosowane w ginekologii. Dzięki niemu istnieje możliwość oceny jajników, a także szyjki oraz dna macicy. Badanie ultrasonograficzne jest również stosowane podczas biopsji, czyli pobierania wycinków tkanek do badania histopatologicznego – w ten sposób oceniamy np. stopień złośliwości guza.
Cytologia
Badanie cytologiczne (zwane potocznie cytologią) polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy, a następnie mikroskopowej ocenie komórek. Pozwala na wykrycie raka szyjki macicy nawet we wczesnym stadium – czyli w momencie kiedy nowotwór jest jeszcze uleczalny. Samo pobranie komórek, to dosłownie chwila – wymaz zajmuje kilka sekund. Na wyniki jednak czeka się nawet do kilku tygodni (w zależności od miejsca wykonywania badania).
Zapisując się na wizytę do ginekologa, musimy pamiętać, aby dopasować termin do cyklu miesiączkowego – badania cytologicznego nie wykonujemy bowiem, kiedy chcemy.
Cytologia powinna być wykonana najwcześniej cztery dni po miesiączce, ale nie później niż w czwartym dniu przed kolejną miesiączką. Szacuje się, że najlepszym czasem, by wykonać to badanie, jest okres między 10. a 18. dniem cyklu miesiączkowego.
Mammografia
Każde urządzenie (także to do badań), które wykorzystuje w swym działaniu promieniowanie – jest często krytykowane i uznawane za niebezpieczne. Wokół mammografii krąży już także wiele mitów. Warto więc na wstępie zaznaczyć, że mammografia jest bezpiecznym badaniem, a promieniowanie porównywalne jest z tym występującym chociażby podczas prześwietlenia.
Do badania musimy być odpowiednio przygotowane – zwłaszcza wiedzowo.
Warto np. pamiętać, by w dniu badania nie stosować kremów ani dezodorantów z talkiem.
Czas badania również ma znaczenie – mammografię najlepiej wykonać pomiędzy piątym a dziesiątym dniem cyklu miesiączkowego. Piersi są wtedy mniej wrażliwe na dotyk, co znacznie zmniejszy dyskomfort.
Badanie trwa zazwyczaj kilka minut. Lekarz umieszcza pierś pacjentki na stoliku aparatu i dociska ją specjalną płytką. Ów ucisk jest oczywiście bezpieczny i jednocześnie potrzebny, ponieważ zmniejsza dawki promieniowania oraz pomaga w uzyskaniu dokładnego obrazu radiologicznego.
Badanie zaleca się przede wszystkim kobietom powyżej 50. roku życia. USG w tym wieku nie jest zalecanym badaniem w kierunku nowotworów piersi, ponieważ wraz z wiekiem zmienia się struktura piersi i badanie ultrasonograficzne nie wystarczy. Nie da się ukryć, że nowotwory nie patrzą na wiek i zmagają się z nimi coraz to młodsze kobiety. Tym samym badanie piersi winno się wykonywać tak naprawdę jak najwcześniej.
Dermatoskopia
Badanie przy użyciu dermatoskopu pozwala na ocenę znamion barwnikowych (tzw. pieprzyków) i nie barwnikowych pod mniej więcej dziesięciokrotnym powiększeniem. Dzięki temu badaniu dermatolog jest w stanie wykryć czerniaka (nowotwór skóry) nawet we wczesnym stadium.
Szczególną uwagę zwraca się zazwyczaj na okolice pachwinowe, pachowe, dłonie, stopy, okolice intymne oraz owłosioną skórę głowy, czyli okolice, które są trudno dostępne podczas samobadania. Dermatoskopia trwa około kilku minut, jest nieinwazyjna i bezbolesna. Powinny ją wykonać szczególnie osoby z dużą liczbą znamion barwnikowych na ciele.
Cystoskopia
Cystoskopia – zwana inaczej wziernikowaniem pęcherza moczowego – jest zabiegiem diagnostyczno-leczniczym. Badanie trwa od kilku do kilkunastu minut i prowadzone jest przy użyciu cystoskopu. Niestety, badanie to należy do tych nieprzyjemnych. Wprowadzanie wziernika do dróg moczowych poprzez cewkę jest bowiem dosyć bolesne. Tym samym, cystoskop smaruje się lidokainą (środek znieczulający). W przypadku większych zabiegów na pęcherzu stosuje się natomiast znieczulenie podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe.
Po odpowiednim ustawieniu wziernika lekarz może ocenić błonę śluzową wewnątrz pęcherza moczowego, a także pobrać wycinki do badania histopatologicznego lub przeprowadzić drobny zabieg (np. usunięcie ciała obcego lub kamienia moczowego). Pobranie fragmentu tkanki do badania histopatologicznego jest podstawowym elementem w rozpoznaniu nowotworu. Ocena wycinków przez doświadczonego histopatologa umożliwia wykluczenie choroby lub określenie rodzaju nowotworu i wyznaczenie najlepszej metody leczenia.
Kolonoskopia
Kolonoskopia jest podstawowym badaniem przesiewowym w kierunku raka jelita grubego.
Pod względem śmiertelności zajmuje on wśród nowotworów drugie miejsce po raku płuc.
To najlepsza metoda wykrywania raka jelita grubego na etapie, gdy jest on w 100% wyleczalny, ale nie daje jeszcze objawów.
Kolonoskopia umożliwia zajrzenie w głąb dolnego odcinka układu pokarmowego ale jest niestety niezbyt przyjemna i wymaga dość uciążliwych przygotowań. Z drugiej jednak strony nie musi być wcale aż tak przykrym przeżyciem, jak obawia się wiele osób. Wiedząc, czego się spodziewać i czemu to wszystko służy, łatwiej znieść pewne niedogodności.
Wyróżniamy różne typy tego badania – diagnostyczny, terapeutyczny oraz profilaktyczny. Ten ostatni umożliwia monitorowanie stanu pacjenta, który narażony jest na wystąpienie wrzodziejącego zapalenia jelit lub choroby Leśniowskiego-Crohna, a tym samym ma podwyższone ryzyko raka jelita grubego.
Jest ponadto wskazana, jeśli występują zaparcia, biegunka czy też krwawienie z odbytu.
Jak się przygotować? Najlepiej zacząć już tydzień przed wyznaczonym badaniem i zrezygnować z suplementacji żelaza. Konieczne może być również odstawienie leków antyagregacyjnych lub przeciwcukrzycowych, jednak uwaga – można to zrobić wyłącznie po konsultacji z lekarzem! Ponadto należy przygotować swój układ pokarmowy, czyli przyjmować specjalny preparat przeczyszczający oraz stosować zalecony przez lekarza system żywienia oraz wszelkiej maści inne wskazania.
Pamiętajcie, że profilaktyka, to podstawa i że lepiej zapobiegać, niż leczyć! Nie chodzi o to, żeby usilnie wyszukiwać sobie chorób, ale żeby realnie o siebie dbać.
Polecamy także:
